Những năm gần đây, rất nhiều người nước ngoài, đặc biệt là người Trung Quốc đã ồ ạt sang mua nhà, đất tại Việt Nam. Vấn đề là do pháp luật không cho phép, nên họ nhờ người Việt Nam đứng tên giao dịch, trên các loại giấy tờ, chứng từ mang tính pháp lý. Chính điều này gây hậu quả là làm sai lệch trong quản lý nhà nước, giấy tờ không thể hiện đúng chủ thể và bản chất, che khuất trong đó là hành vi kinh doanh bất hợp pháp, trốn thuế, ảnh hưởng đến an ninh, tài nguyên quốc gia.
Pháp luật của các quốc gia khác cũng quy định, các giao dịch về tài sản nói chung, bất động sản
nói riêng đều bắt buộc phải thể hiện đúng tên chủ thể tham gia giao dịch, đúng bản chất và
sự thật. Ảnh minh họa: Thành Hoa
Theo nguyên tắc chung mà pháp luật bất kỳ quốc gia nào cũng quy định, các giao dịch về tài sản nói chung, bất động sản nói riêng đều bắt buộc phải thể hiện đúng tên chủ thể tham gia giao dịch, đúng bản chất và sự thật. Nói khác đi, việc nhờ người khác đứng tên hay đứng tên dùm người khác để mua nhà, mua đất là hoàn toàn vi phạm pháp luật. Đó là hành vi lách luật, lừa dối cơ quan quản lý nhà nước và có tính chất nghiêm trọng, không thể đơn giản, xuề xòa.
Để so sánh, hãy hình dung một người chỉ cần trộm cắp của người khác từ 2 triệu đồng đã có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội trộm cắp tài sản, hay chiếm đoạt của người khác vài triệu đồng cũng bị xử lý hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thì chẳng lẽ việc trốn thuế, lừa dối cơ quan nhà nước, gây ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, quản lý nhà nước, với giá trị lên đến tiền tỷ đồng lại không sao, chỉ là vi phạm hành chính, tranh chấp dân sự?
Hiện nay trong Bộ Luật hình sự đã có các tội danh liên quan đến giao dịch, quản lý nhà đất, như tội "vi phạm các quy định về sử dụng đất đai" (Điều 228), tội "vi phạm các quy định về quản lý đất đai" (Điều 229). Tuy nhiên, nếu áp những quy định tại các điều luật này vào hành vi đứng tên dùm cho người nước ngoài mua nhà, đất thì không phù hợp, thiếu quy định cụ thể. Mà cũng không đúng về bản chất, chủ thể. Điều này cho thấy hệ thống pháp luật hiện nay vẫn còn những khiếm khuyết, kẽ hở.
Để góp phần ngăn chặn, nghiêm cấm việc người Việt Nam đứng tên mua nhà, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, thuê đất cho người nước ngoài một cách hữu hiệu hơn, cũng như tăng cường cơ chế quản lý, tôi cho rằng Nhà nước cần xác định hành vi này là hành vi nguy hiểm cho xã hội, là hành vi tội phạm. Theo đó, cần quy định bổ sung vào Bộ Luật hình sự tội danh "đứng tên dùm cho người nước ngoài trong giao dịch về bất động sản" chẳng hạn, với tình tiết tăng nặng là bất động sản thuộc khu vực nhạy cảm về an ninh, quốc phòng.
Tôi cho rằng việc bổ sung quy định như vậy hoàn toàn không gây ảnh hưởng đến nhu cầu hay cản trở quyền đầu tư, giao dịch dịch về nhà đất, mà sẽ góp phần ngăn chặn và xử lý nghiêm những bất cập, kẽ hở trong pháp luật và quản lý nhà nước hiện nay - như ý kiến của nhiều đại biểu Quốc hội.
LS. Trần Hồng Phong
Đoàn luật sư TP.HCM
